Engebeli bir alan üzerinde yükselen Malatya Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alır. Doğu sınırlarını Fırat Nehri, güney sınırlarını ise Toros Dağları belirlemiştir. Malatya; Medler, Persler, Hititler, Bizans İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu gibi birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Eğer bir Malatya gezisi düşünüyorsanız, Malatya kayısılarından yemeden dönmemelisiniz.
Malatyada Gezilebilecek Yerler
Camiler: Malatya’ya gelen turistlerin en çok ziyaret ettiği mekanlar arasında Malatya’nın tarihi camileri bulunuyor. Yusuf Ziya Paşa Camii, Melik Sunullah Camii, Battalgazi Ulu Camii ve Yeni Camii Malatya’da görmenizi tavsiye ettiğimiz camiler arasında. Camilerin yanı sıra Yusuf Ziya Paşa Bedesteni ve Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı da Malatya’yı ziyaret edenlerin mutlaka gördükleri iki tarihi yapı.
Yusuf Ziya Paşa Camii
Malatya’daki Yusuf Ziya Paşa Camii, Mücelli Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Cami, il merkezinde yer aldığı için kolay bir ulaşım yoluna sahiptir.
Yusuf Ziya Paşa Camii’nin kitabesindeki bilgiye göre 1793 yılında ismini aldığı Yusuf Ziya Paşa tarafından yaptırılmıştır. Caminin yapımında moloz taş ve kesme taş kullanılmıştır. Mimarisi dikdörtgen planlıdır. Caminin minaresi sonraki yıllarda eklenmiştir.
Malatya gezi listenize dahil edebileceğiniz Yusuf Ziya Paşa Camii’nin ardından Arapgir Kalesi, Malatya Kalesi ve Melik Sunullah Camii’ni de ziyaret yerlerinize dahil edebilirsiniz.
Battalgazi Ulu Camii
Malatya’da bulunan Battalgazi Ulu Camii, I. Alaaddin Keykubat döneminde yaptırılmıştır. 1220’lü yıllarda inşa edilen caminin mimarı, Yakub bin Ebubekir’dir ve yapının hat işlerini Ahmed bin Yakub yapmış olup, taş kısımlarıyla Üstad Hüsrev el-Benna ilgilenmiştir.
Battalgazi Ulu Camii, yapıldığı ilk dönemlerden sonra yenilenmelerle ve ilavelerle orijinalliğinin çok değiştiği bilinmektedir. Malatya gezinizde, Battalgazi Ulu Camii ziyaret edebileceğiniz yerler arasında. Şehrin Selçuklu mimarisini yansıtan tek dini yapı olarak önem kazanan cami, 1515 yılında Memlüklüler, 1649 yılında Osmanlılar ve 1903-1966 yıllarında ise Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılmıştır. Köklü bir geçmişe sahip olan Battalgazi Ulu Camii’nden sonra Karakaya Baraj Gölü’nü ve Günpınar Şelalesi’ni gezebilirsiniz.
Kaleler: Malatya Kalesi, Arapgir Kalesi ve Doğanşehir Kalesi Malatya’nın tarihi yapıları arasında bulunan ve gezmenizi önerdiğimiz yerlerden. Bu üç kaleyi gezip Malatya’nın tarihi hakkında bilgi sahibi olabilir ve keyifli bir gezi yapabilirsiniz.
Malatya Kalesi
Malatya Kalesi, hem il merkezine yakınlığıyla şehrin en kolay gezilecek yerleri arasındadır. Malatya Kalesi, il merkezine 11 kilometre uzaklıkta olup, Battalgazi ilçesinin sınırları içerisindedir. Kalenin yapımına M.S. 79 yılında başlanmış fakat uzun bir süre bitirilememiştir. Titus Livius’un başlatmış olduğu kale, Bizans İmparatoru Justianus döneminde bitirilmiştir.
Kale, zaman içerisinde harap olmuş, Danişmentliler döneminde ise bir onarım geçirmiştir. Günümüze ise çok az sayıda bir kalıntısı vardır.
Arapgir Kalesi
Arapgir Kalesi, Malatya’nın tarihini gözler önüne seren yapılardan biridir. Aynı ismi taşıdığı Arapgir ilçesinde yer almaktadır.
Arapgir Kalesi hakkında pek fazla bilgi bulunmamaktadır. XIV. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen kalenin günümüze sadece duvar kalıntıları gelebilmiştir. Yapımında ise moloz taş kullanılmıştır. Kale kendi döneminde stratejik bir önem taşımaktaydı.
Malatya gezi listenize Arapgir Kalesi’ni dahil edebilirsiniz.
Müzeler: Her ikisi de şehir merkezinde bulunan Malatya’nın iki müzesi Malatya Müzesi ve Beşkonaklar Etnografya Müzesi geziniz sırasın uğramanız gereken duraklardan. Bölgenin binlerce yıllık geçmişine ışık tutan arkeolojik buluntuların ve Malatya’nın geleneğini ve kültürünü yansıtan eşyaların sergilendiği bu iki müzeyi görmeden Malatya’dan ayrılmayın.
Malatya Müzesi
Köklü bir tarihe sahip olan Malatya’da yapılan arkeolojik kazılar sonrasında birçok tarihi eser gün yüzüne çıkarılmıştır. Özellikle Arslantepe Höyüğü ve Gelinciktepe’den çıkarılan eserler, ilk olarak Ankara’daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne gönderilmiştir.
Şehirde yapılan kazıların devam etmesinden dolayı 1931-1937 yıllarında çıkarılan eserler için bir müze yapımı düşünülmüştür. İlk olarak 1971 yılında İnönü Parkı’nda bulunan bina müzeye dönüştürülmüştür. Müze, 1979 yılında ise Kernek Meydanı’ndaki yeni binasında hizmete açılmıştır. 15.000’den fazla eserin sergilendiği Malatya Müzesi’nde Neolitik, Kalkolitik, Tun, Hitit, Urartu, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait eserler bulunmaktadır. Kılıç ve mızrak uçları, insan mezarları, mühür baskılar ve kral mezarları müzenin önemli eserleri arasındadır. Malatya’nın köklü tarihine ışık tutan zengin bir koleksiyona şahit olmak için müzeyi ziyaret etmenizi öneririz.
Beşkonaklar Etnografya Müzesi
Yakın bir zamanda açılan Beşkonaklar Etnografya Müzesi, Malatya’nın şehir merkezinde bulunmaktadır.
Sinema Caddesi üzerinde olan Beşkonaklar Etnografya Müzesi’nde yöre halkının geçmişte kullandığı eşyalar, geleneksel kıyafetler mankenler üzerinde sergilenmektedir. Cep saatleri, yüzükler, tesbihler, ağırlık ölçü aletleri, kazanlar, tepsiler, çakmaklar ve aydınlatma araçları sergilenen diğer parçalar arasındadır. Beşkonaklar Etnografya Müzesi’ne girdiğinizde ahşap merdivenler sizleri yukarı davet edecek. Şehrin geleneksel eşyalarının sergilendiği müzeyi, Malatya ziyaretinizde ziyaret edebilirsiniz.
Doğal Güzellikler: Malatya’nın yalnızca tarihi varlıkları değil doğal güzellikleri de görmeye değer. Mağaraları ve sıra dışı yüzey şekilleri ile bilinen Levent Vadisi, Darende ilçesinde bulunan ve muazzam bir güzelliğe sahip olan Günpınar Şelalesi Malatya’da görmenizi tavsiye ettiğimiz doğal güzelliklerden.
Levent Vadisi
Malatya’nın doğal güzelliklerini oluşturan bir parçadır Levent Vadisi. Levent Vadisi’ndeki mağaralar, ilginç yüzey şekilleri ve derin uçumlarını keşfettikçe hem çok şaşıracaksınız hem de keyifli anlar yaşayacaksınız.
Akçadağ ilçesinde bulunan vadide, yüzey araştırmaları yapılmıştır. Yapılan araştırmalarda bölgede bulunan kabartmaların Geç Hitit Çağı dönemlerine ait olduğu bilgisi ortaya çıkarılmıştır. Levent Vadisi’nde trekking yapabilir ve motor sporlarına dahil olabilirsiniz.
Türkiye’nin çok bilinmeyen bu noktasını ziyaret ederek ilk keşfedenlerden biri siz olabilirsiniz. Geziniz boyunca elinizden fotoğraf makinenizi düşüremeyeceksiniz. Çünkü her nokta sizlere ayrı bir fotoğraf karesi sunacak. Her mevsim ayrı bir güzelliğe bürünen Levent Vadisi, sonbaharda pastel renklere bürünürken, kış aylarında tepeleri süsleyen beyaz karlarla çıkacak karşınıza.
Günpınar Şelalesi
Malatya’nın Darende ilçesinde bulunan Günpınar Şelalesi, hem yüksekten düşen sularının görkemiyle hem de çevresini saran ağaçlarıyla doğanın en benzersiz yüzleri arasındadır.
Günpınar Çayı’ndan oluşan şelale, yıl içerisinde fazlasıyla ziyaretçi akınına uğramaktadır. Su zerreciklerinin kayalardan kaydığı sıradaki görüntüsü görülmeye değer bir güzellik sunacak sizlere.
Malatya gezinizde mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri olan Günpınar Şelalesi’nin ardından; Sulu Mağara’yı da ziyaret edebilir ve doğanın en güzel yerlerini doyasıya yaşama fırsatı bulabilirsiniz.
Geleneksel Yemekleri
Lezzetli Malatya mutfağının başlıca malzemeleri et ve buğdaydır. Köfteler yöre mutfağının spesiyalleridir. Yöre mutfağında daha çok buğdaydan yapılan, 70’den fazla köfte yemeği bulunur. Bunlardan bazıları; analıkızlı köfte, sıkmalı köfte, elmalı köfte, gilgirikli köfte, ciğer köfte, kel köfte, ıspanaklı dolma köfte, patatesli içli köfte, kabaklı cimdik köfte, yumru köfte, etli çiğ köfte, mercimekli çiğ köftedir.
Yörenin popüler çorbaları: Tarhana, siyah çorba, mercimek çorbası, erişte ve buğday çorbası, gendirme çorbası, kulak çorbası, döğme çorbası, pirinç çorbası, pirpirim, gurut çorbası, aşure çorbası…
Et ve sebze yemekleri: Et tiridi, buğulama, saç kavurması, tiritli patates, tiritli fasulye, patlıcan dövme, imambayıldı ve sebzeli yemekler…
Ekmekler: Tandır ekmeği, yufka ekmek, kınalı ekmek, taplama emek, bazlama, ekşili ekmek, ballı ekmek, otlu ekmek, pileke, dönderme, tutmaç, saç yüzü, yağlı ekmek…
Tatlılar ve reçeller: Elma, ayva, kabak, çilek, erik ve gül reçelleri / dut helvası, üzüm pestili, üzüm sucuğu, peynir tatlısı, deli kız baklava, kremalı kayısı tatlısı…